Fazla mesai (çalışma) ücreti, işçinin ilgili kanunlarda ve sözleşmelerde belirtilmiş olan sürenin üzerinde çalıştığında ortaya çıkar. İş kanunu uyarınca işçinin hukuki olarak haftalık en fazla 45 saat çalışması uygun bulunur. İşçi haftalık 45 saatin üzerinde çalıştırıldığında fazla mesai yapmış kabul edilir ve fazla mesai ücreti almaya hak kazanır. Aşağıda gerekli yerleri doldurarak hesaplama yapabilirsiniz.
Lütfen dikkat, bu hesaplama tablosu ve içerdiği sonuçlar, yalnızca genel bilgilendirme amacı taşımakta olup sitemiz; bu tabloya dayalı bilgilerin doğruluğu konusunda herhangi bir taahhütte bulunmamaktadır. Hesaplama tablosunda sunulan tüm veriler, sadece genel bir anlayış sağlamak amacıyla sunulmuştur. Herhangi bir işlem yapmadan ve karar almadan önce, bir avukattan hukuki danışmanlık hizmeti almanızı tavsiye ederiz.
Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
- İşçinin aylık brüt maaşı üzerinden saatlik ve günlük mesai ücreti hesaplanır.
- Aylık brüt maaşın bir aylık çalışma gününe bölünmesi ile saatlik brüt ücret hesaplanır.
- Bu hesaplamanın ardından bulunan rakam bir günlük olağan çalışma saatine bölünmelidir.
- Fazla mesai sırasında ödenecek ücret normal çalışma süresinden yapılan ödemeden fazladır. Fazla mesai ücreti, normal mesaiye göre %50 fazladır.
- İşçinin haftada 45 saatten fazla çalışması durumunda aradaki fark fazla mesai alacağı olarak kabul edilecektir.
İşçinin fazla süreli çalışma yapması durumunda (%25 oranında fazla ücretlendirme) bu durum da dikkate alınmalıdır. Örneğin, işyeri tarafından belirlenen normal çalışma süresi haftada 30 saat ise ve işçi bu işyerinde haftada 40 saat çalışıyorsa, fazla mesai yapmış kabul edilecektir.
İşçinin ayda kaç saat fazla mesai yaptığına bağlı olarak toplam fazla mesai ücreti hesaplanır.
Örnek olarak, bir işçinin aylık brüt ücreti 15.000 TL olsun ve günde 8 saat çalışsın. Ayda toplam 10 saat fazla mesai yaptığını varsayalım. Hesaplama şu şekilde olur:
Saatlik brüt ücret: 15.000 TL / (30 gün x 8 saat) = 40 TL
Fazla mesai ücreti: 40 TL x 1,5 = 60 TL (bir saat fazla mesai ücreti)
Toplam fazla mesai ücreti: 60 TL x 10 saat = 600 TL
Fazla mesai ücreti hesaplaması yapmadan önce fazla çalışma ücretinin ispat etmek önemlidir. Bu nedenle yazılı delillerden veya tanık ifadelerinden yararlanılabilir.
Fazla Mesai İçin Çalışanın Yazılı Onayı Gerekli Midir?
Fazla çalışma için çalışanın yazılı onayı gereklidir. İşveren, bu onayı işe girişte sözleşme ile alabileceği gibi, sonradan muvafakatname ile de alabilir. Dolayısıyla çalışanın yükümlülüğü, onaydan sonra doğar. İşveren, işçisinden yazılı olarak onay almadan fazla mesai yaptıramaz. Ancak zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmamaktadır.
Fazla Mesai Ücreti Ne Zaman Ödenir?
İşveren, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini gösteren bir belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük dosyasında saklamak zorundadır. Ayrıca işçilerin yapmış oldukları fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretlerini normal ücretleriyle birlikte öder.
Fazla Mesai Yaptırılamayacak İşçiler
Fazla çalışma ücreti talep hakkı olmayan meslekler, bazı istisnai durumlar nedeniyle fazla mesai ücreti talebinde bulunamayan meslek gruplarını içerir. İşte bu mesleklerden bazıları:
- 18 Yaşını Doldurmamış Çalışanlar:
18 yaşını doldurmamış işçiler fazla çalışma ücreti talep edemezler.
- Sağlık Sorunları Nedeniyle Fazla Çalışamayanlar:
Sağlığı elvermeyen işçiler, hekim raporu ve işyeri hekimi onayı ile belgelendikleri takdirde fazla çalışma ücreti talep hakkına sahip değildirler.
- Hamile, Yeni Doğum Yapan ve Çocuk Emziren Çalışanlar:
Bu durumda olan işçiler de fazla çalışma ücreti talep edemezler.
- Kısmi Süreli İş Sözleşmesiyle Çalışanlar:
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler de fazla çalışma ücreti talep hakkına sahip değildirler. Ayrıca, yer altında maden işlerinde çalışan işçilere sadece olağan nedenlerle fazla çalışma yaptırılamaz. Zorunlu veya olağanüstü nedenlerle işveren, bu işçilere fazla çalışma yaptırabilir.
Fazla Mesai (Çalışma) Ücretinin İspatı
Fazla mesai (çalışma) ücretini talep etmek için işçinin bu çalışmalarını ispatlaması gerekmektedir. Dolayısıyla işçi, fazla mesai yaptığına dair deliller sunarak talebini desteklemelidir. İşyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş ve çıkışı gösteren belgeler, bordro ve maaş dökümleri, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindir. Fakat bu belgelerle kanıtlanama imkânı olmaması durumunda tanık beyanlarına da başvurulabilir.
Fazla Mesai (Çalışma) Ücretinin Zamanaşımı
Fazla çalışma ücreti de bir ücret alacağı olduğundan beş yıllık zamanaşımına tabiidir. Bu beş yıllık süre fazla çalışma ücretinin ödenmesi gerektiği tarihten itibaren başlar. Zamanaşımı süreleri yapılan her fazla çalışma süresi için ayrı ayrı hesaplanacaktır.
Kıdem Tazminatı Hesaplama aracımıza buradan ulaşabilirsiniz.
