Hizmet tespit davası, çalışanların sosyal güvenlik haklarını korumak amacıyla açılan ve çalışma hayatının önemli konularından biri olan bir davadır. Bu dava, özellikle kayıt dışı çalıştırılan veya sosyal güvenlik hakları tam olarak sağlanmayan çalışanlar için büyük önem taşır.
Hizmet Tespit Davası Nedir?
Hizmet tespit davası, bir işçinin çalışmalarının resmi olarak tespit edilmesini ve sosyal güvenlik haklarının tanınmasını amaçlayan bir davadır. Bu dava, işçinin işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirilmemiş veya prim ödemelerinin eksik yapıldığı durumlarda açılır. Emeklilik, sağlık sigortası ve işsizlik sigortası gibi temel sosyal güvenlik hakları, işçinin çalışma süresine ve ödenen prim miktarına bağlıdır. Bu nedenle, işçinin gerçek çalışma süresinin ve ödenen primlerin doğru bir şekilde kaydedilmesi büyük önem arz etmektedir.
Hizmet Tespit Davasının Açılma Nedenleri
- İşverenin işçiyi SGK’ya bildirmemesi,
- İşçinin, sigortalı sayılmayan kişilerden olmaması gerekmektedir.
- Eksik ya da yanlış prim ödemeleri,
- İşçinin çalışma süresinin gerçekte daha fazla olması ancak kayıtlarda eksik gösterilmesi,
- İş kazası veya meslek hastalığı sonucu iş göremezlik durumunda, işçinin sigortalı olarak gösterilmemesi.
Davanın Şartları ve Gereklilikleri
- Davanın hak düşürücü süre dolmadan açılması
- Davalı iş yerinin 5510 sayılı Kanun hükümlerine uygun şartları sağlaması,
- İşçi ile işveren arasında hizmet sözleşmesinin bulunması,
- İşçi, hizmet ilişkisi kapsamında iş görme borcunu yerine getirmesi,
- İşçinin sigortasız çalıştırıldığının veya sigorta primlerinin eksik ödendiği durumunun SGK tarafından daha öncesinden tespit edilmemiş olması gerekmektedir
Hizmet Tespit Davasında İspat
Bu davada ispat, işçinin sigortasız çalıştırıldığını veya eksik prim yatırıldığını kanıtlama yükümlülüğüdür. İşçinin iddialarını ispatlamak için kullanabileceği araçlar arasında şunlar bulunmaktadır:
- İşçinin çalıştığı süre ve koşulları doğrulayabilecek tanıkların ifadeleri,
- Maaş bordroları, işe giriş ve çıkış bildirgeleri, çalışma saatlerini gösteren kayıtlar gibi resmi belgeler,
- İş yerinde çekilmiş fotoğraflar, video kayıtları gibi görsel vb. fiziki materyaller gibi ikamesi veya hukuka aykırı bir şekilde ele geçirilmemiş herhangi bir kanıt öne sürülebilir.
İşçi, bu delillerle mahkemede çalışma gerçekliğini ve sigorta primlerinin eksik yatırıldığını ispatlamaya çalışabilecektir.
Hizmet Tespit Davasının Tarafları
Davacı: 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında işçi sıfatını taşıyan kişidir. İşçinin vefat etmiş olması halinde ise, mirasçıları hizmet tespiti davasını açma hakkına sahiplerdir.
Davalı: İşverendir. 11.09.2014 tarihinden itibaren açılacak olan hizmet tespiti davalarında Sosyal Güvenlik Kurumu davalı olarak gösterilmeyecek, ancak dava Kuruma re’sen ihbar edecektir. Sgk, Fer’i müdahil olarak davaya katılacaktır.
Davanın Sonuçları
Eğer dava lehe sonuçlanırsa, işçi geçmişe dönük olarak sigortalı sayılır ve sosyal güvenlik haklarından yararlanabilmektedir. Ayrıca, işçinin emeklilik gibi gelecekteki hakları da bu dava sonucunda etkilenecektir.
