İşe iade davası, iş sözleşmesi haksız ve geçersiz şekilde feshedilen işçinin işe geri dönmesini sağlamak amacıyla açılan bir davadır. İşçinin bu davayı açma hakkının temel dayanağı, 4857 sayılı İş Kanunu‘dur. Bu hak, işçilerin iş güvencesini sağlamak ve haksız fesihlere karşı korunmalarını temin etmek amacıyla düzenlenmiştir.
İşe İade Davası Şartları
Davanın açılabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar, işçinin dava açma hakkını kazanabilmesi için önemlidir. Aşağıda işe iade davasının şartları daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır:
-
İş Kanunu’na Tabi Olmak
Bu dava, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçiler için geçerlidir. Bu kanun kapsamına giren işçiler, iş güvencesinden yararlanabilirler. İş Kanunu dışında kalan, örneğin deniz işçileri ve gazeteciler gibi özel kanunlara tabi işçiler, kendi özel kanunları çerçevesinde haklarını aramalıdırlar.
-
İşyerinde En Az 30 İşçi Çalışması
Davayı açabilmek için işyerinde en az 30 işçinin çalışıyor olması gerekmektedir. İşçi sayısının tespitinde işyerinin faaliyet gösterdiği tüm birimlerde çalışan işçiler hesaba katılır. Eğer işverenin aynı iş kolunda birden fazla işyeri varsa, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısı dikkate alınır.
-
En Az 6 Ay Kıdem
İşçinin aynı işyerinde en az 6 aylık kıdemi olması gereklidir. Bu 6 aylık süre, işçinin işyerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren hesaplanır. Ancak bazı durumlarda, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler ve deneme süresi gibi özel durumlar bu kıdem şartından muaf tutulabilir.
-
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi
Bu dava, belirsiz süreli iş sözleşmesine sahip işçiler tarafından açılabilir. Belirli süreli iş sözleşmeleri için işe iade davası açmak mümkün değildir. İşçinin sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olup olmadığı, sözleşmenin içeriğine ve işin niteliğine göre değerlendirilir.
-
Geçerli Bir Fesih Nedeni Bulunmaması
İşveren, iş sözleşmesini feshederken geçerli bir nedene dayanmalıdır. Geçerli nedenler, işçinin davranışları, performansı veya işletme, işyeri veya işin gerekliliklerinden kaynaklanabilir. Geçerli bir fesih nedeni olmadığında, işçi davayı açabilir. Örneğin, işçinin yetersiz performansına dayalı fesihlerde, performansın objektif kriterlere göre değerlendirildiği kanıtlanmalıdır.
-
Fesih Bildiriminin Yazılı Yapılması
İşveren, iş sözleşmesini feshederken fesih bildirimini yazılı olarak yapmalı ve fesih nedenini açık ve kesin bir şekilde belirtmelidir. Yazılı fesih bildirimi yapılmazsa veya fesih nedeni belirtilmezse, fesih geçersiz sayılabilir ve işçi işe iade davası açma hakkına sahip olur.
-
Arabuluculuk Sürecinin Tamamlanması
İşe iade davası açılmadan önce, arabuluculuk süreci zorunludur. İşçi, fesih bildirimini aldıktan sonra ilk olarak arabulucuya başvurmalıdır. Arabuluculuk süreci sonucunda anlaşma sağlanamazsa, işçi arabuluculuk tutanağı ile iş mahkemesine başvurarak dava açabilir. Arabuluculuk süreci, en fazla 3 hafta sürebilir ve bu süre, tarafların anlaşması durumunda bir hafta daha uzatılabilir.
İşe İade Davası Açma Süresi
İşçi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmalıdır. İşe iade davası açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur. Arabuluculuk sürecinin başarısızlıkla sonuçlandığı durumlarda, işçinin işe iade davası açmak için belirli bir süresi vardır. İşçi, arabuluculuk anlaşmazlık tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açmalıdır. Bu süre zarfında dava açılmazsa, işçinin işe iade talep etme hakkı sona erer.
İşe İade Davasında Arabuluculuk Zorunlu mu?
İş Kanunu’nda yapılan düzenlemelere göre, işe iade davası açılmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, arabuluculuk anlaşmazlık tutanağı düzenlenir. İşçi, bu tutanağın düzenlenmesinden itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde davayı açmalıdır.
İşe İade Davasının Sonuçları
- İşçinin İşe Başlaması: Mahkeme kararı ile işçi işe iade edilirse, işveren işçiyi aynı pozisyonda ve aynı şartlarda işe başlatmak zorundadır. İşçinin işe başlatılması, işyerinde daha önce sahip olduğu hakların korunmasını sağlar.
- Tazminat: İşveren, mahkeme kararına rağmen işçiyi işe başlatmazsa, belirlenen tazminatı ödemek zorundadır. Ayrıca işçiye boşta geçen süre ücreti de ödenir.
İşe İade Davası için Avukat Tutmak Zorunlu mudur?
Bu dava, işçi tarafından açılabilir. İşçi, avukatı aracılığıyla veya kendisi doğrudan iş mahkemesine başvurarak dava açabilir. İşçi, dava dilekçesinde fesih bildiriminin geçersiz nedenlere dayandığını, tazminat miktarlarını, arabuluculuk ve dava sürecinde gerekli iş ve işlemleri yapması, dava sonucu gerekli başvuruları yapması vs. gerekmektedir. Bundan dolayı işçinin hukuki yardım alması ve davanın bir avukatla takibi, hak kayıplarına uğramamak adına önemlidir.
İşe İade Davası Ne Kadar Sürer?
Arabuluculuk ve mahkeme süreçleri birlikte değerlendirildiğinde, işe iade davasının sonuçlanması ve kararın kesinleşmesi toplamda ortalama 2 yıl sürebilir. Bu süre, dava sürecinin hangi aşamalardan geçtiğine ve tarafların başvurularına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
İş Hukukuna ait diğer yazılarımız için tıklayın.
