Rötarlı uçuşlar, yolcular için zaman kaybı ve başka mağduriyetler yaratabilir. Ancak, Türkiye ve uluslararası düzenlemeler sayesinde bu durumlarda rötarlı uçuşlarda yolcu hakları bulunmaktadır. Türkiye’de Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından düzenlenen kurallar ve Avrupa Birliği’nin EC 261/2004 düzenlemesi bu hakları garanti altına alır. Rötarlı uçuşlarda yolcu haklarına dair kısaca bilgiler şöyledir;
Yiyecek-İçecek ve İletişim Hizmetleri
Uçuşunuzda belirli bir süre gecikme yaşandığında hava yolu şirketi, temel ihtiyaçlarınızı karşılamak zorundadır:
- 2 saat ve üzeri gecikme (kısa mesafe – 1500 km’ye kadar):
- Hava yolu şirketi, yiyecek ve içecek hizmeti sunmalıdır.
- 3 saat ve üzeri gecikme (orta mesafe – 1500-3500 km arası):
- Aynı şekilde yiyecek-içecek ve iletişim hizmetleri sağlanmalıdır.
- 4 saat ve üzeri gecikme (uzun mesafe – 3500 km üzeri):
- Daha kapsamlı yiyecek ve içecek hizmeti sunulur ve iletişim olanakları sağlanır.
Uçuş Mesafesi ve Gecikme Süresine Göre Tazminat Hakkı
Eğer uçuş gecikmesi önemli ölçüde uzun sürerse (genellikle 3 saat ve üzeri), yolcular aşağıdaki maddi tazminatları talep edebilir:
| Gecikme Süresi | 1.500 Km’ye Kadar Uçuşlar | 1.500- 3.500 Km Uçuşlar | 3.500 Km’den Fazla Uçuşlar |
| 2 saatten az | – | – | – |
| 2-3 saat | 250 Euro | 250 Euro | 250 Euro |
| 3-5 saat | 250 Euro | 400 Euro | 400 Euro |
| 5 saat ve üzeri | 250 Euro | 600 Euro | 600 Euro |
Yukarıdaki tabloda minimum tazminat tutarları yer almaktadır. Hava yolu şirketleri, bazı durumlarda yolculara ek ödeme yapabilir. Bu tazminatlar, uçuş mesafesine ve gecikmenin süresine göre belirlenir. Ancak, hava yolu şirketi alternatif bir uçuş sunarak yolcuyu varış noktasına planlanan saatten daha az bir gecikme ile ulaştırırsa tazminat miktarı azaltılabilir.
Alternatif Uçuş veya Ücret İadesi Hakkı
Uçuşunuzun gecikmesi aşağıdaki süreleri aşarsa, hava yolu şirketi size çeşitli seçenekler sunmak zorundadır:
- 5 saatten fazla gecikme: Yolcu, uçuşu iptal etme ve bilet ücretinin tamamının iadesini talep etme hakkına sahiptir. İade edilen bilet ücreti, yolcunun başlangıç noktasına dönüş biletini de içerebilir.
- Alternatif bir uçuş sağlanması durumunda, bu uçuş uygun bir zamanda yapılmalı ve yolcunun varış noktasına ulaşması sağlanmalıdır.
Geceleme ve Konaklama Hakkı
Rötarlı uçuşlarda yolcu hakları kapsamında bir diğeri olan gecikme nedeniyle geceleme gerekiyorsa, hava yolu şirketi şu hizmetleri sunmak zorundadır:
- Konaklama: Yolcunun bir otelde konaklaması sağlanmalıdır.
- Havaalanı-otel transferleri: Konaklama yapılacak otele ulaşım ve havaalanına geri dönüş hizmeti sağlanmalıdır.
Bu hizmetler, rötar nedeniyle uçağın ertesi güne sarkması durumunda zorunlu hale gelir.
Mücbir Sebepler (Force Majeure) Durumları
Uçuş gecikmeleri her zaman hava yolu şirketinin kontrolünde olmayabilir. Hava koşulları, grevler, güvenlik tehditleri gibi mücbir sebepler, hava yolu şirketlerinin tazminat ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırabilir. Ancak, bu durumda bile hava yolu şirketi temel hizmetleri (yiyecek, içecek, konaklama) sağlamak zorundadır.
Başvuru ve Şikayet Süreci
Rötarlı uçuşlarda yolcu hakları taleplerinizi aşağıdaki adımları izleyerek iletebilirsiniz:
- Hava yolu şirketine başvuru: Öncelikle, gecikme hakkında hava yolu şirketine yazılı olarak başvuru yapmalısınız. Şirketin yolculara sunduğu hizmetlerin kayıtlarını ve uçuş bilgilerinizle ilgili belgeleri saklamanız önemlidir.
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne (SHGM) şikayet: Eğer hava yolu şirketi taleplerinize yanıt vermezse veya sundukları çözümler yeterli olmazsa, SHGM’ye resmi bir şikayet başvurusunda bulunabilirsiniz.
- Uluslararası Şikayet Yolları: Türkiye dışına yapılan uçuşlar için, Avrupa Birliği Uçuş Tazminatı Düzenlemesi (EC 261/2004) geçerli olabilir. Bu düzenleme kapsamında ilgili ülkenin havacılık otoritesine de başvuru yapılabilir.
Gecikme Durumunda Yolculara Tavsiyeler
- Uçuşunuzu kontrol edin ve hava yolu şirketinin resmi açıklamalarını takip edin.
- Tüm belgeleri (biniş kartı, bilet, hava yolu şirketi ile yazışmalar) saklayın.
- Hava yolu şirketi tarafından sağlanan hizmetlerin (yemek, konaklama, ulaşım) kayıtlarını tutun.
- Ayrıca hukuki bir danışmanlık alarak haklarınızı koruma altına alabilirsiniz. Bu süreçte size profesyonel bir rehberlik sağlayacaklardır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Evet, eğer gecikme nedeniyle uçuş ertesi güne sarkıyorsa hava yolu şirketi otel konaklaması ve havaalanı-otel transfer hizmetleri sağlamak zorundadır. Bu hak, hem ulusal hem de uluslararası uçuşlar için geçerlidir.
Mücbir sebepler (örneğin hava durumu, güvenlik tehditleri, grevler) nedeniyle gecikmelerde hava yolu şirketleri tazminat ödeme yükümlülüğünden muaf tutulabilir. Ancak, yine de yiyecek, içecek ve konaklama gibi hizmetler sunmak zorundadırlar.
Öncelikle, hava yolu şirketine gecikme süresince almanız gereken hizmetleri hatırlatan yazılı bir başvuru yapmalısınız. Yanıt alamazsanız veya hizmetler yeterli değilse, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne (SHGM) şikayette bulunabilirsiniz. Ayrıca, mahkemelerde tazminat davası açma hakkınız da vardır.
Tazminat başvurusu yaparken uçuş bilgileriniz, gecikme süresi ve talep ettiğiniz tazminat miktarını içeren yazılı bir dilekçe hazırlamalısınız. Bu dilekçeyi hava yolu şirketine iletin ve şikayetinizin sonucunu bekleyin. Olumsuz bir yanıt almanız durumunda SHGM’ye veya uçuşun yapıldığı ülkedeki yetkili kuruma başvurabilirsiniz.
Alternatif uçuş teklif edilirse, bu uçuşun varış noktasına en kısa sürede ulaşımı sağlaması gerekir. Ancak, bu uçuşu kabul etmek zorunda değilsiniz ve alternatif uçuş yerine bilet ücretinizin iadesini talep edebilirsiniz.
| Gecikme Süresi | 1.500 Km’ye Kadar Uçuşlar | 1.500- 3.500 Km Uçuşlar | 3.500 Km’den Fazla Uçuşlar |
| 2 saatten az | – | – | – |
| 2-3 saat | 250 Euro | 250 Euro | 250 Euro |
| 3-5 saat | 250 Euro | 400 Euro | 400 Euro |
| 5 saat ve üzeri | 250 Euro | 600 Euro | 600 Euro |
SHGM’ye şikayet başvurusu yapmak için SHGM resmi web sitesini ziyaret ederek “Yolcu Hakları Şikayet Formu”nu doldurabilirsiniz. Şikayet başvurusunda uçuş bilgileriniz, bilet ve gecikme süresi gibi detayları eklemelisiniz.
Uçuş belgelerinizi (biniş kartı, bilet) saklayın ve hava yolu şirketi ile yaptığınız yazışmaları belgeli olarak tutun. Hava yolu şirketi veya SHGM’den gelen yanıtları dikkatle inceleyerek haklarınızı koruma konusunda gerekirse hukuki danışmanlık alabilirsiniz.
