Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Nedir?
Veraset ilamı nedir? Veraset ilamı, bir kişinin vefatından sonra, o kişinin mirasçılarının kimler olduğunu ve miras paylarını belirten resmi bir belgedir. Bu belge, mirasçılığın tespit edilmesini sağlar ve mirasçılara, vefat eden kişinin malvarlığını devralma hakkı verir. Veraset ilamı, mirasın intikalini sağlayan ve yasal işlemler için zorunlu olan bir belgedir.
Veraset ilamını düzenleyen 4721 sayılı Kanunun 598.maddesi:
“Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir. Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir. Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.”
Veraset İlamı Nereden ve Nasıl Alınır?
Veraset ilamı (mirasçılık belgesi), bir kişinin ölümünden sonra mirasçılarının kimler olduğunu ve miras paylarını belirleyen resmi bir belgedir. Mirasçılar, veraset ilamı alarak miras kalan malları devralabilirler. Bu belgeyi almak için iki ana yol vardır: Noter ve Sulh Hukuk Mahkemesi.
-
Noterden Veraset İlamı Almak (İhtilafsız Durumlar İçin)
2011’den itibaren noterler, mirasçılar arasında ihtilaf olmaması şartıyla veraset ilamı düzenleyebilir. Nüfus kağıtlarındaki belirsizlik veya soy bağının belirlenememesi gibi durumlarda, veraset ilamı talebi sadece Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yöneltilir. Bu tür durumlarda noter aracılığıyla veraset ilamı alınması mümkün değildir çünkü noter, yalnızca mirasçıların kimliğinin ve ilişkilerinin belirli olduğu ve ihtilaf olmayan durumlarda işlem yapabilir.
-
Sulh Hukuk Mahkemesinden Veraset İlamı Almak (İhtilaflı Durumlar İçin)
Mirasçılar arasında bir anlaşmazlık veya karmaşıklık varsa, Sulh Hukuk Mahkemesi üzerinden veraset ilamı alınır. Ayrıca, vasiyetname durumu, Nüfus kağıtlarındaki belirsizlik veya soy bağının belirlenememesi gibi durumlarda da mahkeme başvurusu gerekir.
Veraset İlamını Kimler Alabilir?
Veraset ilamı isteminde bulunabilecek kişiler, mirasçılık sıfatı taşıyan veya bu sıfatı kaybeden kişi ya da kişiler olabilir.
- Yasal Mirasçılar
Yasal mirasçılar, ölen kişinin kanuni mirasçılarıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, mirasçılık sırası ve payları düzenlenmiştir.
Yasal mirasçılar:
- Eş (varsa)
- Çocuklar (ölenin alt soyları)
- Anne-baba (üst soylar)
- Kardeşler (alt soydan hiç kimse yoksa)
- Dede ve nine (üst soydan kimse yoksa)
Yasal mirasçılar, mirasçılık sıfatına sahip oldukları için veraset ilamı alabilirler.
- Murisin Kan Hısımları
Murisin kan hısımları, ölen kişiye kan bağıyla bağlı olan kişilerdir. Anne, baba, çocuklar 1. dereceden; kardeşler 2. dereceden; amca, dayı, hala 3. dereceden kan hısmı sayılır.
- Örneğin: Eğer kişi çocuk bırakmamışsa ve sadece kardeşleri mirasçı olacaksa, bu durumda kardeşler de kan hısımları olarak veraset ilamı alabilirler.
- Atanmış Mirasçılar
Atanmış mirasçılar, murisin vasiyetname ile belirlediği kişilerdir. Eğer bir kişi vasiyetname hazırlamış ve belirli kişileri mirasçı olarak tayin etmişse, o kişiler atanmış mirasçı sayılır.
Vasiyetnameye dayalı olarak atanmış kişiler, veraset ilamı almak için başvuruda bulunabilirler.
- Mirasçılık Sıfatını Kaybedenler
Mirasçılık sıfatını kaybeden kişiler de bazen veraset ilamı talep edebilir. Mirasçılık sıfatı kaybedilen kişiler şunlar olabilir:
- Mirasın reddi: Mirasçı, mirası reddedebilir ve bu durumda mirasçılık sıfatı kaybedilir. Ancak reddeden kişinin daha sonra mirasçılık sıfatının geri verilmesi talepleri de olabilir.
- Mirasçılığın iptali: Eğer mirasçı bir şekilde sahtecilik veya dolandırıcılık yaparak mirasçı kabul edilmişse, bu kişinin mirasçılığı iptal edilebilir ve iptal edilen kişiler de hukuki bir süreç sonrası veraset ilamı alabilirler.
E-Devlet ‘ten Veraset İlamı Nasıl Alınır?
E-Devlet üzerinden veraset ilamı alma işlemi, noter aracılığıyla düzenlenen veraset ilamları için mümkündür. E-Devlet platformu üzerinden, noter tarafından düzenlenmiş veraset ilamı sorgulanabilir ve dijital ortamda erişilebilir.
Veraset İlamı Alındıktan Sonra Nereye Başvurulur?
İlk önce veraset ve intikal vergisi beyannamesi ödenmelidir. Mirasçılar, mirası devralmadan önce vergi dairesine başvurup, veraset ve intikal vergisi beyanı vermelidir. Vergi oranı, mirasın büyüklüğüne göre değişir. Eğer ölen kişinin taşınmaz (ev, arsa, dükkan vb.) malvarlığı varsa, tapuda devir işlemleri yapılması gerekir. Ölen kişinin banka hesapları varsa, mirasçılar bu hesaplara erişim sağlamak için bankalara başvurmalıdır. Bunun gibi mirastan kalan malların niteliğine göre diğer kurum ve kuruluşlara başvuru yapılır.
