SGK işten çıkış kodları, iş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğini belirtmek için kullanılır. Bu kodlar yalnızca bir bildirim niteliği taşımakla kalmaz; aynı zamanda çalışanın kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşı gibi temel haklarını doğrudan etkiler. Yazımızın devamında, işten çıkış kodlarının ne anlama geldiğini ve hangi kodların hangi hakları doğurduğunu ayrıntılı şekilde inceleyebilirsiniz.
SGK İşten Çıkış Kodları Nedir?
İşten çıkış kodları, işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin hangi gerekçeyle sona erdiğini gösteren ve işveren tarafından SGK’ya bildirilen kodlardır. Her bir kod, belirli bir fesih sebebini temsil eder.
Bu kodlar sadece işvereni değil, işçiyi de doğrudan ilgilendirir. Zira bildirilen çıkış kodu, çalışanın:
- Kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağını,
- İhbar tazminatına tabi olup olmadığını,
- İşsizlik sigortasından faydalanıp faydalanamayacağını
belirlemede esas alınır.
| Kod | Açıklama | Kıdem Tazminatı | İhbar Tazminatı | İşsizlik Maaşı |
| 1 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi | Hayır | Hayır | Hayır |
| 2 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi | Hayır | Hayır | Hayır |
| 3 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (işçinin istifası) | Hayır | Evet | Hayır |
| 4 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi (işverenin işçiyi çıkarması) | Evet | Evet | Evet |
| 5 | Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi | Evet | Hayır | Evet |
| 8 | Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle | Evet | Hayır | —– |
| 9 | Malulen emeklilik nedeniyle | Evet | Hayır | —– |
| 10 | Ölüm | Evet | Hayır | —– |
| 11 | İş kazası sonucu ölüm | Evet | Hayır | —– |
| 12 | Askerlik nedeniyle fesih | Evet | Hayır | Evet |
| 13 | Kadın işçinin evlenmesi nedeniyle fesih | Evet | Hayır | —— |
| 14 | Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması | Evet | Hayır | Hayır |
| 15 | Toplu işçi çıkarma | Evet | Evet | Evet |
| 16 | Sigortalının aynı işverene ait başka bir işyerine nakli | Hayır | Hayır | Hayır |
| 17 | İşyerinin kapanması | Evet | Evet | Evet |
| 18 | İşin sona ermesi | Evet | Evet | Evet |
| 19 | Mevsim bitimi (askıya alma) | Hayır | Hayır | Hayır |
| 20 | Kampanya bitimi (askıya alma) | Hayır | Hayır | Hayır |
| 21 | Statü değişikliği | Hayır | Hayır | Hayır |
| 22 | Diğer nedenler | Hayır | Hayır | Hayır |
| 23 | İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih | Evet | Hayır | Evet |
| 24 | İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih | Evet | Hayır | Evet |
| 25 | İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle fesih | Evet | Hayır | Evet |
| 26 | Disiplin Kurulu kararı ile fesih | Hayır | Hayır | Hayır |
| 27 | İşveren tarafından zorunlu nedenlerle veya tutukluluk nedeniyle fesih | Evet | Hayır | Evet |
| 28 | İşveren tarafından sağlık nedeniyle fesih | Evet | Hayır | Evet |
| 30 | Vize süresinin bitimi | Hayır | Hayır | Hayır |
| 31 | Kendi istek ve kusuru dışında fesih (Borçlar Kanunu vb. nedenler) | Evet | Evet | Evet |
| 32 | 4046 Sayılı Kanun’a göre özelleştirme nedeniyle fesih | Evet | Evet | Evet |
| 33 | Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi | Evet | Hayır | Evet |
| 34 | İşyerinin devri veya işin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih | Evet | Evet | Evet |
| 35 | 6495 Sayılı Kanun’a göre devlet memurluğuna geçiş | Evet | Hayır | Hayır |
| 36 | KHK ile işyerinin kapatılması | Hayır | Hayır | Hayır |
| 37 | KHK ile kamu görevinden çıkarma | Hayır | Hayır | Hayır |
| 38 | Doğum nedeniyle işten ayrılma | Hayır | Hayır | Hayır |
| 39 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş | Hayır | Hayır | Hayır |
| 40 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçememe nedeniyle çıkış | Evet | Evet | Evet |
| Kod 41- 50 arası işçi kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşına hak kazanmaz | ||||
| 41 | Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenmesi | |||
| 42 | İşçinin sözleşmeyi yanıltıcı bilgilerle yapması | |||
| 43 | İşçinin işverene veya ailesine hakaret ya da asılsız isnat | |||
| 44 | İşçinin işyerinde cinsel tacizde bulunması | |||
| 45 | İşçinin sataşması veya sarhoş/uyuşturucu etkisi altında çalışması | |||
| 46 | Güven kötüye kullanımı, hırsızlık, meslek sırlarını ifşa | |||
| 47 | Yedi günden fazla hapis cezası alması | |||
| 48 | İzin almaksızın devamsızlık | |||
| 49 | Görevini yapmayı reddetme | |||
| 50 | İşyerine maddi zarar verme |
Hangi İşten Çıkış Kodu ile Kıdem Tazminatı Alınabilir?
Kıdem tazminatı, belirli koşullar altında işten ayrılan işçiye ödenen önemli bir haktır. SGK’ya bildirilen çıkış kodu, bu hakkın doğup doğmadığını belirler. Aşağıdaki çıkış kodlarıyla işten ayrılan işçiler, kıdem tazminatına hak kazanabilir:
- Kod 4: Belirsiz süreli sözleşmenin işveren tarafından haklı sebep olmaksızın feshi
- Kod 5: Belirli süreli iş sözleşmesinin süresinin dolması
- Kod 8: Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme
- Kod 9: Malulen emeklilik nedeniyle fesih
- Kod 10: İşçinin ölümü
- Kod 11: İş kazası sonucu ölüm
- Kod 12: Askerlik nedeniyle ayrılma
- Kod 13: Kadın işçinin evlenme nedeniyle ayrılması
- Kod 14: Emeklilik için yaş dışındaki şartların tamamlanması
- Kod 15: Toplu işçi çıkarma
- Kod 17: İşyerinin kapanması
- Kod 18: İşin sona ermesi
- Kod 23: Zorunlu nedenlerle işçinin feshi
- Kod 24: Sağlık sorunları nedeniyle işçinin feshi
- Kod 25: İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle fesih
- Kod 27: İşverenin zorunlu nedenlerle veya işçinin tutukluluğu nedeniyle feshi
- Kod 28: İşverenin sağlık nedenleriyle feshi
- Kod 31: İşçinin kendi kusuru ve isteği dışında, ilgili kanunlar gereği fesih
- Kod 32: 4046 sayılı Kanun kapsamında özelleştirme nedeniyle fesih
- Kod 33: Gazetecinin sözleşmeyi feshetmesi
- Kod 34: İşyerinin devri veya niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih
- Kod 35: 6495 sayılı Kanun kapsamında memurluğa geçiş
- Kod 40: 696 sayılı KHK kapsamında kamu işçiliğine geçememe nedeniyle fesih
Hangi İşten Çıkış Kodu ile İhbar Tazminatı Alınabilir?
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin bildirimsiz olarak feshedilmesi durumunda ödenir. Aşağıda belirtilen kodlar kapsamında işten çıkarılan işçilere ihbar tazminatı ödenmelidir:
- Kod 4: Belirsiz süreli sözleşmenin işveren tarafından haklı neden olmaksızın feshi
- Kod 15: Toplu işçi çıkarma
- Kod 17: İşyerinin kapanması
- Kod 18: İşin sona ermesi
- Kod 31: İşçinin kusuru olmaksızın, ilgili kanunlar kapsamında fesih
- Kod 32: Özelleştirme nedeniyle fesih
- Kod 34: İşyerinin devri veya niteliğinin değişmesi
- Kod 40: Kamu işçiliğine geçiş hakkı tanınmayan işçilerin iş akdinin sona ermesi
Hangi İşten Çıkış Kodu ile İşsizlik Maaşı Alınabilir?
İşsizlik maaşı alabilmek için yalnızca çıkış kodu yeterli değildir. Son 3 yılda en az 600 gün sigorta primi ve son 120 gün hizmet akdine tabi çalışma gibi şartların da sağlanması gerekir. İşsizlik maaşı şartları ve hesaplamak için bu yazımıza göz atabilirsiniz. Aşağıdaki kodlarla işten ayrılan işçiler, bu şartları karşılamaları hâlinde işsizlik ödeneği alabilir:
- Kod 4: İşverenin haklı sebep göstermeden işten çıkarma
- Kod 5: Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi
- Kod 15: Toplu işçi çıkarma
- Kod 17: İşyerinin kapanması
- Kod 18: İşin sona ermesi
- Kod 23: Zorlayıcı sebeplerle işçinin feshi
- Kod 24: Sağlık nedenleriyle işçinin sözleşmeyi feshetmesi
- Kod 25: İşverenin kötü niyetli davranışı nedeniyle fesih
- Kod 27: Zorunlu nedenlerle veya tutukluluk nedeniyle fesih
- Kod 28: İşverenin sağlık nedenleriyle sözleşmeyi sonlandırması
- Kod 31: İşçinin isteği dışında hukuki düzenlemeler gereği fesih
- Kod 32: Özelleştirme kapsamında iş akdinin sona ermesi
- Kod 33: Gazetecinin haklı nedenlerle sözleşmeyi feshetmesi
- Kod 34: İşyerinin devri ya da niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih
- Kod 40: 696 sayılı KHK uyarınca kamuya geçemeyenlerin iş akdinin sona ermesi
Yanlış İşten Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir?
İşten çıkış kodları, çalışanın kıdem tazminatı, işsizlik maaşı ve diğer sosyal hakları üzerinde doğrudan etkili olduğundan doğru şekilde bildirilmesi büyük önem taşır. Ancak bazı durumlarda, işveren tarafından yanlış veya hatalı kod bildirimi yapılabilir.
SGK Nezdinde İşten Çıkış Kodu Düzeltme
İşverenin, işten çıkış tarihinden itibaren 10 gün içinde SGK’ya başvurarak hatalı kodu düzeltme imkânı bulunmaktadır. Bu süre içinde yapılan düzeltmeler, doğrudan SGK sistemi üzerinden işveren tarafından yapılabilir ve ek bir işleme gerek kalmaz.
10 Günlük Süre Geçmişse Ne Olur?
Eğer 10 günlük süre geçmişse, işçi için daha zahmetli bir süreç başlar. Bu durumda:
- Öncelikle İŞKUR’a başvuru yapılması gerekir.
- İŞKUR, başvuru üzerine işten çıkış kodunu düzeltmezse ya da düzeltme reddedilirse,
- İşçinin, iş mahkemesinde dava açarak çıkış kodunun düzeltilmesini talep etmesi gerekir.
Dava sürecinde işçinin gerçekten haklı nedenle ayrıldığı veya işverenin feshi haksız yaptığına dair kanıtlayıcı belgeler ve tanıklar oldukça önemlidir.
SGK İşten Çıkış Kodları Sorgulaması Nasıl Yapılır?
İşten ayrılan çalışanların, SGK sistemine hangi çıkış koduyla bildirildiğini öğrenmesi, hak kaybı yaşanmaması açısından oldukça önemlidir. Yanlış bildirilen çıkış kodları, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşı gibi hakların kaybına neden olabilir.
E-Devlet Üzerinden Çıkış Kodu Öğrenme Adımları:
SGK çıkış kodunuzu öğrenmek için şu adımları izleyebilirsiniz:
- turkiye.gov.tr adresine giriş yapın.
- Arama kutusuna “Hizmet Dökümü” yazın.
- Açılan sonuçlardan “4A Hizmet Dökümü” sekmesine tıklayın.
- Çalışma geçmişiniz listelenecektir. Son işyerinizin en son satırında yer alan “İşten Ayrılış Nedeni” kısmında çıkış kodunu görebilirsiniz.
SIKÇA SORULAN BAZI SGK İŞTEN ÇIKIŞ KODLARI
En çok sourulan bazı SGK işten çıkış kodları şunlardır;
🔹 Kod 4 – İşveren Tarafından Fesih (Haklı Neden Olmadan)
En yaygın işten çıkış kodlarından biridir. İşveren, işçiyi geçerli bir sebep olmaksızın işten çıkarırsa bu kod kullanılır. Bu durumda çalışan:
- Kıdem tazminatına,
- İhbar tazminatına,
- İşsizlik maaşına hak kazanır.
🔹 Kod 5 – Belirli Süreli Sözleşmenin Sona Ermesi
Belirli süreli iş sözleşmesi süresi dolunca feshedildiğinde bu kod bildirilir. Çalışan:
- Kıdem tazminatı alabilir,
- İhbar tazminatı alamaz,
- İşsizlik maaşı başvurusunda bulunabilir.
🔹 Kod 8 – Emeklilik Nedeniyle Fesih
Yaşlılık ya da malullük aylığı bağlanmasına hak kazanan işçi için kullanılır. İşçi:
- Kıdem tazminatı alabilir,
- İşsizlik maaşı alamaz.
🔹 Kod 9 – İşçinin Haklı Nedenle Feshi
İşçinin, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle sözleşmeyi feshetmesidir. Bu kod ile ayrılan çalışan:
- Kıdem tazminatı alabilir,
- İşsizlik maaşı alabilir,
- İhbar tazminatı talep edemez.
🔹 Kod 13 – Kadın İşçinin Evlenmesi Nedeniyle Fesih
Kadın işçinin evlenmesinden itibaren 1 yıl içerisinde işten ayrılması durumudur. Bu hak yalnızca kadın çalışanlara tanınır. Bu durumda:
- Kıdem tazminatı ödenir,
- İhbar ve işsizlik maaşı hakkı doğmaz.
İş hukukunda daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
