İlamsız icra takibine itiraz, borçlunun, kendisine karşı başlatılan bir icra takibine ilişkin borcun varlığına, miktarına veya takip işlemlerine ilişkin itirazlarını belirli süre ve usul kurallarına uygun şekilde icra müdürlüğüne bildirerek, takibi durdurması sürecidir. Bu süreç, İcra ve İflas Kanunu (İİK) kapsamında ayrıntılı olarak düzenlenmiştir ve temel amaç, borçlunun haksız takibe karşı savunma yapabilmesini sağlamaktır.
İlamsız İcra Takibi Nedir?
İlamsız icra takibi, alacaklının mahkeme kararı (ilam) olmaksızın, doğrudan icra müdürlüğü aracılığıyla borcunu tahsil etmek için başlattığı bir takip yoludur. İlamsız takip türleri:
Genel Haciz Yoluyla Takip:
- Belge veya mahkeme kararı gerektirmeden her türlü alacak için yapılabilir.
- Borçluya ödeme emri gönderilir, borcunu ödemesi veya itiraz etmesi istenir.
Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip:
- Bono, poliçe ve çek gibi kambiyo senetlerine dayalı bir takip türüdür.
Genel Haciz Yoluyla İlamsız İcra Takibine İtiraz
İtiraz Süresi:
- Borçlu, ödeme emrinin kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde itiraz edebilir (İİK m. 62).
- Süre, tebliğin usulüne uygun şekilde yapılmasından sonra başlar. Usulsüz tebliğ yapılmışsa süre başlamaz.
İtirazın Etkisi:
- Borçlunun itirazı, icra takibini durdurur (İİK m. 66).
- İtiraz üzerine alacaklı, borçlunun itirazını kaldırmak için mahkemeye başvurmak zorundadır.
İtiraz Türleri
Borçlunun itirazları, farklı gerekçelere dayanabilir:
Borca İtiraz (İİK m. 62):
- Borçlunun borcun tamamına veya bir kısmına itiraz etmesidir.
- Örneğin:
- “Bu borç bana ait değildir.”
- “Borç miktarı yanlış hesaplanmıştır.”
- “Borç tamamen ödenmiştir.”
Yetkiye İtiraz (İİK m. 50):
- Borçlu, takibin başlatıldığı icra dairesinin yetkisiz olduğunu iddia edebilir.
- Yetkiye itiraz eden borçlu, hangi icra dairesinin yetkili olduğunu dilekçesinde açıkça belirtmelidir.
- Aksi takdirde itiraz geçersiz sayılır.
Faize İtiraz:
- Borçlu, alacaklının talep ettiği faiz türüne veya miktarına itiraz edebilir.
İmzaya İtiraz (Kambiyo Senetlerinde):
- Borçlu, kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürebilir.
İtirazın Şekli ve Usulü
Yazılı veya Sözlü İtiraz:
- İtiraz, borçlunun ödeme emrini gönderen icra müdürlüğüne yapılır.
- İtiraz dilekçesiyle yazılı olarak veya sözlü beyanla yapılabilir. Sözlü beyan tutanağa geçirilir.
İcra Takibine İtiraz Dilekçe Örneği:
… İCRA MÜDÜRLÜĞÜNE DOSYA NO : : 20../… BORCA İTİRAZ EDEN KONU : Ödeme emrine itiraz ettiğimizin bildirilmesidir. AÇIKLAMALAR : Yukarıda esas numarası yazılı dairenizin dosyasında tarafıma gönderilen ödeme emrine süresi içerisinde itiraz ediyorum. İtirazımın gerekçesi aşağıda belirtilmiştir:
SONUÇ VE TALEP: Açıklanan nedenlerle; icra takibine, ödeme emrine, faize, faiz oranına, borca ve bilcümle ferilerine itiraz etmiş olduğumdan bahisle açılan icra takibinin durdurulmasına karar verilmesini saygıyla talep ederim. …/…/20… İtiraz Eden (Borçlu) EK: Nüfus Cüzdan Fotokopisi |
📌 Borçlunun, hangi nedenle itiraz ettiğini açıkça belirtmesi gerekmektedir. Borcun sadece bir kısmına itiraz ediliyorsa, itiraz edilmeyen kısmın kabul edildiği anlamına gelir.
Kambiyo Senetlerine Mahsus Takipte İtiraz
İtiraz Süresi:
- Kambiyo senetlerine özgü takiplerde, borçlu ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde itiraz edebilir (İİK m. 169).
İtiraz Sebepleri:
- Senedin sahteliği,
- Borcun ödendiği,
- Senetteki imzanın borçluya ait olmadığı,
- Senedin vadesinin gelmemiş olduğu gibi nedenlerle itiraz edilebilir.
Alacaklının İtiraza Karşı Hakları
İtirazın Kaldırılması Talebi (İİK m. 68)
- Alacaklı, borçlunun itirazının haksız olduğunu düşünüyorsa, 6 ay içinde icra mahkemesine başvurarak itirazın kaldırılmasını talep edebilir.
- Alacaklının İcra Mahkemesi’nde itirazın kaldırılması davasını açabilmesi için, İcra ve İflas Kanunu’nun 68. maddesinde öngörülen belgelerden birini bulundurması gerekmektedir.
İtirazın İptali Davası (İİK m. 67)
- Alacaklı, borçlunun itirazı nedeniyle genel mahkemelerde 1 yıl içinde itirazın iptali davası açabilir.
İtirazın Doğurabileceği Sonuçlar
Haciz İşlemlerinin Durdurulması:
- Borçlunun süresi içinde yaptığı itiraz, haciz işlemlerini otomatik olarak durdurur.
Takibin Kesinleşmemesi:
- İtiraz süresi içinde borca itiraz edilirse, takip kesinleşmez.
Zamanaşımı Süresinin Durması:
- Borçlunun yaptığı itiraz, takipteki alacağın zamanaşımı süresini durdurur.
İlamsız icra takibine itiraz, borçlunun, hukuka aykırı veya haksız takiplere karşı en etkili savunma aracıdır. Ancak itirazın doğru bir şekilde yapılmaması durumunda, borçlunun itiraz hakkını kaybetmesi veya hak kaybına uğraması mümkündür. Bu nedenle, sürecin dikkatle yürütülmesi ve gerekirse bir avukattan destek alınması önemlidir.