Kira artış oranı, hem kiracının hem de mal sahibinin haklarını korumak amacıyla yasalarla düzenlenmiştir. Kira artışı, her yıl belirli kurallar çerçevesinde yapılır ve bu düzenlemeler Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve geçici kararlarla şekillenir. Kira artış oranı hesaplama yasal sınırlar ve kira sözleşmesinde belirtilen hükümlere uygun olarak yapılır. 2025 yılı itibarıyla hem konut hem de işyeri kiralarındaki artış oranları aşağıdaki şekilde belirlenir.
Kira Artış Oranı Hesaplanması Nasıl Yapılır?
Kira artış oranının hesaplanması, yasal sınırlar ve kira sözleşmesinde belirtilen hükümlere uygun olarak yapılır. Hesaplama süreci, TÜFE’nin (Tüketici Fiyat Endeksi) 12 aylık ortalaması veya kanunen belirlenmiş üst sınır dikkate alınarak gerçekleştirilir.
TÜFE’ye Göre Kira Artışı Hesaplama
Türk Borçlar Kanunu’na göre, kira artışı genellikle TÜİK tarafından açıklanan TÜFE’nin 12 aylık ortalama oranına göre belirlenir. Güncel tüfe oranını girerek aşağıdaki aracımız üzerinden güncel kira artış hesaplamasını yapabilirsiniz. Güncel TÜFE oranına TÜİK resmi sayfasından ulaşınız.
Hesaplama Formülü:
Yeni Kira Bedeli=Eski Kira Bedeli+(Eski Kira Bedeli×TÜFE Oranı)
TÜFE Hesaplaması ve Kira Artış Oranı
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), her ay Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerini açıklar.
- Kira artış hesaplamalarında TÜFE’nin son 12 aylık ortalaması esas alınır.
- TÜFE verileri, kira artış döneminde yayınlanmış en güncel oranlara göre uygulanır.
Madde 344’ün İçeriği:
- Sözleşme Var İse:
- Kiracı ile kiraya veren arasında yapılan sözleşmede kira artış oranı belirlenmişse, bu oran TÜFE’nin 12 aylık ortalamasını aşamaz.
- Taraflar farklı bir oran belirlese dahi, bu oran yasal sınırları geçemez.
- Sözleşme Yok İse:
- Eğer taraflar arasında kira artış oranı kararlaştırılmamışsa, yine TÜFE 12 aylık ortalamasına göre artış yapılır.
- Uzun Süreli Sözleşmeler:
- Kiracının aynı taşınmazda 5 yıldan fazla süreyle oturması durumunda, mahkeme tarafından emsal kira bedelleri, TÜFE ve taşınmazın durumu dikkate alınarak yeni kira bedeli belirlenebilir.
Kira Artış Oranında Hukuki Dayanak
Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesi, kira artışlarının nasıl belirleneceğine ilişkin temel düzenlemeyi içerir.
-
Konut Kiraları için Kira Artış Oranı
1.1. Yasal Dayanak: Türk Borçlar Kanunu Madde 344
Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesine göre:
- Kiracı ile ev sahibi arasındaki sözleşmede artış oranı belirtilmiş olsa bile, bu oran TÜFE’nin 12 aylık ortalaması ile sınırlıdır.
- Ek Hüküm (Geçici Düzenleme): 2 Temmuz 2023 – 2 Temmuz 2024 arasında yapılan kira artışlarında, oran %25’i geçemez (TÜFE ortalaması bu oranı aşsa bile).
1.2 Konut Kira Artışında Anlaşmazlık
- Eğer taraflar arasında kira artışında anlaşmazlık çıkarsa, taraflardan biri mahkemeye başvurarak kira bedelinin yeniden belirlenmesini talep edebilir.
-
İşyeri Kiraları için Kira Artış Oranı
2.1. İşyeri Kiralarında Esaslar
İşyeri kiraları, konut kiralarından farklı olarak TÜFE 12 aylık ortalamasına göre belirlenir.
2.2. İşyeri Kira Artışında Anlaşmazlık
Eğer taraflar arasında kira artışında anlaşmazlık çıkarsa, taraflardan biri mahkemeye başvurarak kira bedelinin yeniden belirlenmesini talep edebilir.
Kiracının Hakları ve Ev Sahibinin Sorumlulukları
4.1. Kiracının Hakları
- Kira artış oranı yasal sınırları aşarsa, kiracı artış oranını kabul etmeme ve mahkemeye başvurma hakkına sahiptir.
- Kiracı, sözleşme bitmeden evden çıkarılamaz (istisna: tahliye taahhüdü verilmişse).
4.2. Ev Sahibinin Hakları
- Ev sahibi, sözleşme yenileme döneminde yasal sınırlar dahilinde kira artışı yapabilir.
- Ev sahibi, kiracının 5 yıldan fazla oturması durumunda kira bedelinin güncellenmesi için mahkemeye başvurabilir.
Kiracı ve ev sahibinin haklarını ayrıntılı bir şekilde içeren bu yazımıza da göz atabilirsiniz.
Kira Tespit Davası
Eğer taraflar arasında kira artışı konusunda anlaşmazlık çıkarsa, ev sahibi veya kiracı, mahkemeye başvurarak kira tespit davası açabilir.
- Mahkeme, kira bedelini şu kriterlere göre belirler:
- Bölgedeki emsal kira bedelleri,
- TÜFE oranı,
- Kiralanan yerin özellikleri.
Kira Artışına Uymama Durumunda Sonuçlar
- Eğer kiracı artışı reddederse, ev sahibi tahliye davası açabilir.
- Kiracı, yasal sınırın üzerindeki ödemeleri geri almak için dava açabilir.
- Kira uyuşmazlıklarına ilişkin açılacak davalarda; usuli hatalara ve telafisi güç zararlara sebebiyet verilmemesi için hukuki danışmanlık alınmasını önermekteyiz. Tüm iletişim adreslerimizden iletişime geçebilirsiniz.
