Kiracının ve ev sahibinin hakları, Türk Borçlar Kanunu kapsamında düzenlenmiştir ve kira sözleşmesi iki tarafa da hem borç hem de sorumluluk yükler. İşte kiracı ve ev sahibinin bazı temel hakları:
Kiracının Hakları:
Kiracının hakları, kira sözleşmesine uygun olarak mülkü kullanma, güvenli bir ortamda yaşama ve mahremiyete saygı gösterme gibi temel haklara sahiptir. İşte kiracının sahip olduğu bazı önemli haklar:
Kira Bedelinde İndirim İsteme:
- Kiracının kusurundan kaynaklanmayan olağanüstü bir durum ortaya çıkarsa (örneğin pandemi, gayrimenkulün zarar görmesi vb.), kiracı mal sahibinden kira bedelinde indirim yapmasını isteme hakkına sahiptir. Taraflar, değişen şartları göz önünde bulundurarak yeni bir kira bedeli belirleyebilirler. Eğer mal sahibi bu talebi reddederse, kiracı tespit davası açabilmektedir.
Kira Sözleşmesi Süresi ve Uzaması:
- Kira sözleşmesi belirli bir süre için yapıldıysa, sözleşme sona erse bile mal sahibi kiracıyı kendiliğinden tahliye edemez. Kiracının fesih hakkı vardır ve sözleşme otomatik olarak 1 yıl daha uzar. Kiracı, her yıl sonunda kira sözleşmesini sona erdirebilecektir.
Mülkü Devredebilme:
- Kiracı, kiraladığı mülkü başka birisine kiralık olarak devredebilecektir. Ancak mülke zarar vermemek şartıyla ve yazılı izin alarak yapmalıdır.
Apartman / Site Yönetimine Katılma:
- Kiracı, apartman veya site yönetimine ve toplantılara katılabilecektir.
Depozito Üzerindeki:
- Mal sahibi, evi verdiği gibi teslim aldıysa depozitoyu geri vermekle yükümlüdür.
Tadilat Yapma:
- Kiracı, sonradan oluşan kusurlar nedeniyle evden yeterince faydalanamıyorsa ev sahibinden bu kusurları gidermesini talep edebilmektedir. Tadilat ve yapı kusurlarının sonradan ortaya çıkması ve giderilememesi durumunda kiracı, kira bedelinde indirim talep edebecektir.
Kira artış oranı sınırlaması, konut kiralarına getirilen üst sınır, ekonomik dalgalanmalar ve piyasa koşulları göz önünde bulundurularak şu anlık belirli bir dönem için kira artış oranlarını sınırlayarak, kiracıları aşırı kira artışlarından korumayı amaçlamaktadır.
Mal Sahibi Kiracıyı Kendi İhtiyacı İçin Çıkarabilir mi?
Mal sahibi, belirli durumlarda kiracıyı evden çıkarabiliyor. Örneğin, kiralanan mülk kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu ya da kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için gerekliyse, ev sahibi kiracıya bildirerek evden çıkmasını talep edebilecektir.
Kiracının ve ev sahibin hakları yazımızın kısmının ikinci bölümünde ev sahibinin hakları şöyledir:
Ev Sahibinin Hakları:
Kira Zammı Yapma:
- Ev sahibi, her yeni kira sözleşmesinde yasal olarak belirlenen sınır oranında zam yapma hakkına sahiptir. Kiracının bu zammı kabul etmemesi durumunda, sözleşme bitiminde evden tahliye hakkına sahiptir. Eğer kiracı evde oturmak istiyorsa, kiraya yasal çerçeveler ışığında yapılan zammı kabul etmek zorundadır.
Ev Sahibinin Tahliye Hakkı:
- Ev sahibi, belirli durumlarda kiracıyı evden çıkarma hakkına sahiptir. Örneğin, kiralanan mülk kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için gerekli olduğunda, ev sahibi kiracıya bildirimde bulunarak evden çıkma isteminde bulunma hakkına sahiptir.
Evin Satış Hakkı:
- Ev sahibi, kiraladığı evi satma hakkına sahiptir. Ancak, evin üçüncü şahıslara gösterilmesi için önceden kiracıyı bilgilendirmesi gerekir. Satıştan sonra, ev sahibi kiracıya ihtarname göndererek 6 ay içinde evden çıkmasını talep edebilir.
Evi Kusurlu Teslim Durumu:
- Kiracı evi kusurlu teslim ederse, ev sahibi bu durumu düzeltilmesini talep edebilecektir.
Depozito Hakkı:
- Ev sahibi, kiracıdan 3 kira miktarını geçmeyecek oranda depozito isteme hakkına sahiptir. Bu depozito, hasarlar için kullanılabilir.
Anlaşmazlık Durumunda Tahliye Bildirimi:
- Karşılıklı anlaşmazlık sonucunda kiracıya tahliye bildirimi yapmak, ev sahibinin hakları arasında yer almaktadır.
